Oxit axit: Định nghĩa, cách gọi tên, tính chất và bài tập thực hành

Oxit axit là bài học quan trọng trong chương trình Hóa THCS. Bài viết này Wikihoc sẽ chia sẻ đến các bạn tổng quan về định nghĩa, cách gọi tên, tính chất của oxit axit cũng như bài tập thực hành và gợi ý đáp án. 

Định nghĩa oxit axit là gì?

Oxit axit thường là oxit của phi kim và tương ứng với một axit, chúng phản ứng với nước tạo thành axit hoặc tác dụng với kiềm để tạo thành muối hóa học (Theo Wikipedia.org). 

Ví dụ một số oxit axit hay gặp là: Cacbon dioxit (CO2), lưu huỳnh đioxit (SO2), lưu huỳnh trioxit (SO3)…

Cách gọi tên oxit axit

Tên oxit axit: (Tên tiền tố chỉ số nguyên tử của phi kim) + Tên phi kim + (tên tiền tố chỉ số nguyên tử oxi) + ‘‘Oxit’’

Tính chất hóa học của oxit axit

Oxit axit có 3 tính chất hóa học chính gồm: Tác dụng với nước, tác dụng với bazơ và tác dụng oxit bazơ. 

Tác dụng với nước

Nhiều oxit axit tác dụng với nước tạo thành dung dịch axit (sách giáo khoa Hóa học 9, NXB Giáo dục Việt Nam).

Ví dụ: Điphotpho pentaoxit P2O5 tác dụng với H2O tạo thành dung dịch axit photphoric (H3PO4).

${\mathrm{P}}_2{\mathrm{O}}_5 \left(\mathrm{r}\right) + 3{\mathrm{H}}_2\mathrm{O} \left(\mathrm{l}\right) \to 2{\mathrm{H}}_3{\mathrm{PO}}_4 \left(\mathrm{dd}\right)$

Thí nghiệm với nhiều oxit axit khác như lưu huỳnh đioxit (SO2), lưu huỳnh trioxit (SO3), đinitơ pentaoxit (N2O5)… chúng ta cũng thu được những dung dịch axit tương ứng.

Tác dụng bazơ

Oxit axit tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước.

${\mathrm{CO}}_2 \left(\mathrm{k}\right) + \mathrm{Ca}{\left(\mathrm{OH}\right)}_2 \left(\mathrm{dd}\right) \to {\mathrm{CaCO}}_3 \left(\mathrm{r}\right) + {\mathrm{H}}_2\mathrm{O} \left(\mathrm{l}\right)$

Các oxit axit khác như lưu huỳnh đioxit (SO2), Điphotpho pentaoxit (P2O5)… cũng cho ra phản ứng tương tự. 

Tác dụng với oxit bazơ

Bằng thực nghiệm, người ta đã chứng minh được rằng một số oxit bazo (BaO, CaO, Na2O…) tác dụng với oxit axit tạo thành muối. 

$\mathrm{BaO} \left(\mathrm{r}\right) + {\mathrm{CO}}_2 \left(\mathrm{k}\right) \to {\mathrm{BaCO}}_3 \left(\mathrm{r}\right)$

Kết luận: Oxit axit tác dụng với một số oxit bazơ tạo thành muối.

Xem thêm: 

• Muối là gì? Tổng hợp kiến thức từ A-Z và bài tập thực hành
• Nhôm là kim loại gì? Các tính chất, ứng dụng và cách sản xuất nhôm

Bài tập về oxit axit SGK kèm lời giải

Những bài tập về oxit (bao gồm cả oxit axit và oxit bazơ) trong SGK/ SBT Hóa học 9, NXB Giáo dục Việt Nam dưới đây sẽ giúp các bạn ôn tập và nắm chắc hơn kiến thức lý thuyết ở trên. 

Bài 1 (Bài tập 1 – SGK Hóa học 9, trang 6)

Có những oxit sau: CaO, Fe2O3, SO3. Oxit nào có thể tác dụng được với:

a/ Nước.

b/ Axit clohiđric.

c/ Natri hiđroxit.

Viết các phương trình phản ứng.

Gợi ý đáp án: 

a) Những oxit tác dụng với nước là SO3 và CaO. Ta có phương trình phản ứng: 

$\mathrm{CaO} + {\mathrm{H}}_2\mathrm{O} \to \mathrm{Ca}{\left(\mathrm{OH}\right)}_2$

${\mathrm{SO}}_3 + {\mathrm{H}}_2\mathrm{O} \to {\mathrm{H}}_2{\mathrm{SO}}_4$

b) Những oxit tác dụng với axit clohiđric là CaO và Fe2O3. Ta có phương trình phản ứng: 

$\mathrm{CaO} + 2\mathrm{HCl} \to {\mathrm{CaCl}}_2 + {\mathrm{H}}_2\mathrm{O}$

${\mathrm{Fe}}_2{\mathrm{O}}_3 + 6\mathrm{HCl} \to 2{\mathrm{FeCl}}_3 + 3{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}$

c) Oxit tác dụng với dung dịch natri hiđroxit là SO3. Ta có phương trình phản ứng: 

${\mathrm{SO}}_3 + \mathrm{NaOH} \to {\mathrm{NaHSO}}_4$

${\mathrm{SO}}_3 + 2\mathrm{NaOH} \to {\mathrm{Na}}_2{\mathrm{SO}}_4 + {\mathrm{H}}_2\mathrm{O}$

Bài 2 ( Bài tập 4 – SGK Hóa học 9, trang 6)

Cho những oxit sau: CO2, SO2, Na2O, CaO, CuO. Hãy chọn những chất đã cho tác dụng với:

a/ nước để tạo thành axit.

b/ nước để tạo thành dung dịch bazơ.

c/ dung dịch axit để tạo thành muối và nước.

d/ dung dịch bazơ để tạo thành muối và nước.

Viết các phương trình phản ứng hóa học trên.

Gợi ý đáp án:

a/ CO2, SO2 tác dụng với nước tạo thành axit:

${\mathrm{CO}}_2 + {\mathrm{H}}_2\mathrm{O} \to {\mathrm{H}}_2{\mathrm{CO}}_3$

${\mathrm{SO}}_2 + {\mathrm{H}}_2\mathrm{O} \to {\mathrm{H}}_2{\mathrm{SO}}_3$

b/ Na2O, CaO tác dụng với nước tạo thành dung dịch bazơ:

${\mathrm{Na}}_2\mathrm{O} + {\mathrm{H}}_2\mathrm{O} \to 2\mathrm{NaOH}$

$\mathrm{CaO} + {\mathrm{H}}_2\mathrm{O} \to \mathrm{Ca}{\left(\mathrm{OH}\right)}_2$

c/ Na2O, CaO, CuO tác dụng với axit tạo thành muối và nước:

${\mathrm{Na}}_2\mathrm{O} + 2\mathrm{HCl} \to 2\mathrm{NaCl} + {\mathrm{H}}_2\mathrm{O}$

$\mathrm{CaO} + {\mathrm{H}}_2{\mathrm{SO}}_4 \to {\mathrm{CaSO}}_4 + {\mathrm{H}}_2\mathrm{O}$

$\mathrm{CuO} + {\mathrm{H}}_2{\mathrm{SO}}_4 \to {\mathrm{CuSO}}_4 + {\mathrm{H}}_2\mathrm{O}$

d/ CO2, SO2 tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước:

${\mathrm{CO}}_2 + 2\mathrm{NaOH} \to {\mathrm{Na}}_2{\mathrm{CO}}_3 + {\mathrm{H}}_2\mathrm{O}$

${\mathrm{SO}}_2 + 2\mathrm{NaOH} \to {\mathrm{Na}}_2{\mathrm{SO}}_3 + {\mathrm{H}}_2\mathrm{O}$

Bài 3 (Bài tập 5 SGK Hóa học 9, trang 6)

Có hỗn hợp khí CO2 và O2. Làm thế nào có thể thu được khí O2 từ hỗn hợp trên? Trình bày cách làm và viết phương trình phản ứng hóa học.

Gợi ý đáp án: 

Dẫn hỗn hợp khí CO2 và O2 đi qua bình đựng dung dịch kiềm (dư) (Ca(OH)2, NaOH… khí CO2 bị giữ lại trong bình, do có phản ứng sau:

${\mathrm{CO}}_2 + \mathrm{Ca}{\left(\mathrm{OH}\right)}_2 \to {\mathrm{CaCO}}_3\downarrow + {\mathrm{H}}_2\mathrm{O}$

Hoặc:

${\mathrm{CO}}_2 + 2\mathrm{NaOH} \to {\mathrm{Na}}_2\mathrm{CO}3 + {\mathrm{H}}_2\mathrm{O}$

Ngoài những thông tin về oxit axit ở trên, chuyên mục “Kiến thức cơ bản” trên website Wikihoc còn cung cấp rất nhiều thông tin hữu ích xung quanh môn Hóa học, Vật lý, Toán…Các bạn hãy ghé đọc website thường xuyên để tích lũy thêm cho mình nhiều kiến thức hữu ích khác nhé.