Vào khoảng thời gian cuối năm, cũng là lúc nhiều nghi lễ cần phải được chuẩn bị, trong đó không thể không kể đến tục tiễn đưa ông Công, ông Táo về Trời. Song, mỗi tục lệ đều có những quy tắc riêng được truyền dạy suốt bao thế hệ để giữ được ý nghĩa vốn có. Với tục tiễn đưa ông Công, ông Táo, nhiều người ắt hẳn sẽ có cùng thắc mắc: Cá chép được sử dụng nên là cá thật hay giấy?

Cúng ông Công ông Táo nên dùng cá chép thật hay giấy?

Về câu hỏi được nhiều người thắc mắc này, GS Ngô Đức Thịnh (Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Bảo tồn văn hóa tín ngưỡng Việt Nam), dù là cá chép thật hay giấy đều có thể dùng để cúng ông Công, ông Táo. Tùy vào hoàn cảnh gia đình, sự thuận tiện mà lựa chọn.

Cá chép thật thường dùng trong các gia đình có điều kiện, có thể kết hợp được với tục phóng sinh. Ngày nay, cũng có nhiều làng nghề nuôi cá chép để phục vụ cho dịp đặc biệt này. Trong khi đó, cá chép giấy tiết kiệm hơn, gọn hơn, song cần lưu ý không được lạm dụng vì khi đốt cá chép giấy nhiều sẽ gây tốn kém mà lại không thân thiện với môi trường.

Như vậy có thể nói, chúng ta được tự do lựa chọn hình thức cá chép để thực hiện lễ cúng ông Công, ông Táo. Nhưng vẫn phải luôn nhớ, để có một ngày lễ thật đẹp, ý nghĩa, chúng ta cần phải luôn ý thức được việc bảo vệ môi trường và cảnh quan xung quanh.

Trong khi đó, theo chuyên gia phong thủy Nguyễn Trọng Tuệ – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kiến trúc và Văn hóa phương Đông nhận định về việc cúng cá chép thực tế chỉ là quan niệm do con người đặt ra. Ngay cả cách cúng cá chép sống bây giờ cũng có sự thay đổi và khác so với ngày xưa.

Ông Tuệ nói: “Đối với việc nên cúng cá giấy hay cá thật thì theo phong tục cổ truyền từ xa xưa, người dân sẽ dùng cá chép sống để cúng Táo Quân. Bởi sau khi cúng, cá chép được thả ra môi trường, khi gặp Vũ Môn cá chép mới có thể ‘hóa rồng’ lên trời được. Còn cúng cá chép giấy thì lại mang ý nghĩa khác, giống như việc đốt vàng mã vậy”.

Theo ông Tuệ, ngày xưa kia khi cúng, người dân phải lựa chọn những con cá chép sống có kích thước và trọng lượng lớn vì cho rằng cá đó khi thả ra mới sớm “hóa rồng”.

Tham khảo thêm: Cách chọn cá chép cúng ông Táo? Nên cúng cá chép mấy con?

Vì sao 23 tháng Chạp phải có cá chép?

Ai trong người Việt chúng ta ắt hẳn cũng đều đã nghe đến câu chuyện về những vị thần bếp canh giữ ấm no và hạnh phúc ở mỗi gia đình. Hằng năm, các vị thần này sẽ về trời để báo cáo với Ngọc Hoàng những việc, sự kiện đã xảy ra trong gia đình đó suốt một năm qua.

Quá trình về trời được tin rằng cũng không mấy dễ dàng, đòi hỏi một “phương tiện” đặc biệt, và cá chép đã được lựa chọn để thực hiện “trọng trách” này. Lý giải về sự lựa chọn này, GS-TS Nguyễn Chí Bền – Ủy viên Hội đồng di sản văn hóa Quốc gia đã từng chia sẻ như sau:

“Trong tín ngưỡng dân gian, người ta vẫn truyền miệng nhau câu nói “cá chép vượt vũ môn” hay “cá chép hóa rồng”, rằng chỉ có loài cá này mới có thể bay được lên trời.”

Ngoài ra, cá chép còn có thể sống ở nhiều môi trường khác nhau, “cá chép hóa rồng” hiện thân cho tinh thần kiên trì, vượt qua mọi gian khó để đạt được thành công.

Với những kiến thức trên, Wikihoc.com xin chúc bạn có một ngày lễ nhẹ nhàng, ấm áp bên gia đình và người thân. Bạn cũng có thể chọn mua các loại trái cây tại Wikihoc.com để soạn mâm ngũ quả trong ngày cúng Ông Công Ông Táo mà không cần phải mất thời gian lựa chọn ở siêu thị hay chợ nhé.

Kinh nghiệm hay Wikihoc.com