Độ lệch chuẩn là thước đo độ phân tán của một tập hợp các giá trị so với giá trị trung bình của chúng. Độ lệch chuẩn của 1 giá trị càng thấp nghĩa là giá trị đó càng gần với giá trị trung bình của tập hợp. Vậy cách tính phương sai và độ lệch chuẩn như thế nào? Mời các bạn cùng theo dõi bài viết dưới đây của Wikihoc.com.
Độ lệch chuẩn đơn giản hơn về mặt đại số, mặc dù trên thực tế ít mạnh mẽ hơn so với độ lệch tuyệt đối trung bình. Một đặc tính hữu ích của độ lệch chuẩn là không giống như phương sai, nó được biểu thị bằng cùng một đơn vị với dữ liệu. Vậy sau đây là toàn bộ kiến thức về độ lệch chuẩn và phương sai, mời các bạn cùng tải tại đây.
Cách tính phương sai và độ lệch chuẩn
1. Công thức tính độ lệch chuẩn
a. Độ lệch chuẩn là gì?
– Độ lệch chuẩn là thước đo định lượng mức độ phân tán của các quan sát trong bộ dữ liệu. Độ lệch chuẩn thấp là một chỉ số về độ gần của điểm số với giá trị trung bình số học và độ lệch chuẩn cao thể hiện; điểm số được phân tán trên một phạm vi giá trị cao hơn.
– Ý nghĩa
Độ lệch chuẩn cho ta biết được độ phân tán của giá trị thống kê so với giá trị trung bình, ở từng thời điểm khác nhau. Nếu độ lệch chuẩn thấp thì tính biến động không đáng kể và ngược lại.
Độ lệch chuẩn bằng căn bậc 2 của phương sai – một đại lượng mô tả sự chênh lệch của một giá trị so với giá trị trung bình. Cả độ lệch chuẩn và phương sai đều dùng để đo lường các mức độ lan truyền của dữ liệu trong bất kỳ tập dữ liệu nào.
b. Công thức tính độ lệch chuẩn
2. Công thức tính phương sai
a. Phương sai
– Trong thống kê, phương sai được định nghĩa là thước đo độ biến thiên biểu thị khoảng cách các thành viên của một nhóm được lan truyền. Nó tìm ra mức độ trung bình mà mỗi quan sát khác nhau từ giá trị trung bình. Khi phương sai của tập dữ liệu nhỏ, nó cho thấy độ gần của điểm dữ liệu với giá trị trung bình trong khi giá trị phương sai lớn hơn biểu thị rằng các quan sát rất phân tán xung quanh trung bình số học và lẫn nhau.
Hoặc:
Phương sai của một bảng số liệu là số đặc trưng cho độ phân tán của các số liệu so với số trung bình của nó.
b. Cách tính phương sai
Với là số trung bình của bảng số liệu
n là các số liệu thống kê
3. Phân biệt phương sai và độ lệch chuẩn
| Cơ sở để so sánh | Phương sai | Độ lệch chuẩn |
| Định nghĩa | Phương sai là một giá trị số mô tả sự thay đổi của các quan sát từ giá trị trung bình số học của nó. | Độ lệch chuẩn là thước đo độ phân tán của các quan sát trong một tập dữ liệu. |
| Ý nghĩa | Đây là trung bình của độ lệch bình phương. | Nó là căn bậc trung bình lệch. |
| Kí hiệu | Sigma bình phương ( ) |
Sigma ( ) |
| Thể hiện | Đơn vị bình phương | Các đơn vị giống như các giá trị trong bộ dữ liệu. |
| Chỉ ra | Làm thế nào để các cá nhân trong một nhóm được trải ra. | Bao nhiêu quan sát của một tập dữ liệu khác với ý nghĩa của nó |
4. Ví dụ minh họa phương sai và độ lệch chuẩn
Ví dụ 1:
Điểm kiểm tra học kì của một học sinh được thống kê trong bảng dữ liệu sau:
| Môn học | Toán | Ngữ Văn | Tiếng Anh | Vật Lý | Hóa Học |
| Điểm | 95 | 78 | 84 | 85 | 92 |
Tìm phương sai và độ lệch chuẩn.
Hướng dẫn giải
Điểm trung bình 5 môn học là:
| x | |
|
|
| 95 | 86,8 | 8,2 | 67,24 |
| 78 | 86,8 | -8,8 | 77,44 |
| 84 | 86,8 | -2,8 | 7,84 |
| 85 | 86,8 | -1,8 | 3,24 |
| 92 | 86,8 | 5,5 | 30,25 |
Phương sai được tính như sau:
Độ lệch chuẩn là:
Ví dụ 2
Giả sử chúng ta có các quan sát 5, 7, 3 và 7, tổng cộng 22. Sau đó, bạn sẽ chia 22 cho số quan sát, trong trường hợp này là 4 được 5,5. Ta có trung bình là: x̄ = 5,5 và N = 4.
Phương sai được xác định bằng cách trừ mỗi quan sát cho giá trị trung bình, ta được lần lượt các kết quả là -0,5, 1,5, -2,5 và 1,5. Mỗi giá trị này sau đó được bình phương, bằng 0,25, 2,25, 6,25 và 2,25. Công các giá trị bình phương sau đó chia cho giá trị N trừ 1, bằng 3, cho kết quả phương sai xấp xỉ 3,67.
Căn bậc hai của phương sai có độ lệch chuẩn là khoảng 1.915.
Ví dụ 3: về độ lệch chuẩn trong đầu tư tài chính, xem xét cổ phiếu của Apple (AAPL) trong năm năm qua thấy được lợi nhuận cho AAPL là 37,7% cho năm 2014, -4,6% cho năm 2015, 10% cho năm 2016, 46,1% cho năm 2017 và -6,8% cho năm 2018. Lợi nhuận trung bình trong năm năm là 16,5%.
Lấy lợi nhuận của mỗi năm trừ giá trị trung bình được 21,2%, -21,2%, -6,5%, 29,6% và -23,3%. Tất cả các giá trị này sau đó được bình phương được 449.4, 449.4, 42.3, 876.2 và 542.9. Tính được phương sai là 590.1, sau đó các giá trị bình phương được cộng lại với nhau và chia cho 4 (N – 1). Căn bậc hai của phương sai được lấy để có độ lệch chuẩn là 24,3%.
Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết Cách tính phương sai và độ lệch chuẩn Ôn tập Toán 10 của Wikihoc.com nếu thấy bài viết này hữu ích đừng quên để lại bình luận và đánh giá giới thiệu website với mọi người nhé. Chân thành cảm ơn.
