Phân biệt miễn dịch đặc hiệu và miễn dịch không đặc hiệu So sánh miễn dịch đặc hiệu và không đặc hiệu

So sánh miễn dịch đặc hiệu và không đặc hiệu là tài liệu vô cùng hữu ích mà Wikihoc.com muốn giới thiệu đến quý thầy cô cùng các bạn học sinh lớp 10 tham khảo.

Phân biệt miễn dịch đặc hiệu và miễn dịch không đặc hiệu tổng hợp toàn bộ kiến thức về khái niệm, vai trò của miễn dịch đặc hiệu và miễn dịch không đặc hiệu. Từ đó tìm ra được điểm giống và khác nhau của 2 hình thức này. Thông qua tài liệu này các bạn nhanh chóng nắm được kiến thức để đạt được kết quả cao trong bài thi học kì 2 Sinh học 10. Bên cạnh đó các bạn xem thêm một số tài liệu như: Phân biệt biến thái hoàn toàn và biến thái không hoàn toàn, Phân biệt quang hợp và hô hấp.

1. Miễn dịch đặc hiệu là gì?

Miễn dịch đặc hiệu được hình thành do quá trình bị nhiễm mầm bệnh hoặc tiêm vaxin và chỉ có khả năng miễn dịch với một loại bệnh nhất định. Miễn dịch đặc hiệu có khả năng ghi nhớ miễn dịch do đó có khả năng chống lại sự tái nhiễm của các yếu tố gây bệnh lặp lại tuy nhiên cần phải có thời gian để đáp ứng với yếu tố gây bệnh xâm nhập cơ thể.

Hệ miễn dịch đặc hiệu có 2 phương thức là miễn dịch dịch thể và miễn dịch qua trung gian tế bào (miễn dịch tế bào) để loại trừ kháng nguyên lạ xâm nhập vào cơ thể.

Miễn dịch dịch thể

Miễn dịch dịch thể là phương thức miễn dịch đặc hiệu thể hiện bằng việc sản xuất các kháng thể có khả năng chống lại các vi sinh vật và tế bào lạ từ bên ngoài xâm nhập vào cơ thể. Các kháng thể (globulin) được sản xuất từ những tế bào lympho B biệt hóa sẽ được tiết vào hệ thống tuần hoàn và các dịch tiết của các màng nhầy để ngăn chặn không cho các các vi sinh vật xâm nhập vào các tế bào và mô liên kết. Tuy nhiên, các kháng thể lại không có khả năng liên kết được với các vi sinh vật sống và nhân lên bên trong các tế bào của cơ thể bị nhiễm chúng.

Miễn dịch qua trung gian tế bào

Miễn dịch qua trung gian tế bào là phương thức đáp ứng miễn dịch chống lại những tế bào đã bị nhiễm virus, vi khuẩn hay tế bào bất thường thông qua các tác động trung gian của tế bào lympho T.

2. Miễn dịch không đặc hiệu là gì?

Miễn dịch không đặc hiệu hình thành một cách tự nhiên, con người từ lúc được sinh ra đã có sẵn hệ thống miễn dịch không đặc hiệu bảo vệ chống lại các yếu tố gây bệnh xâm nhập vào cơ thể.. Ngay từ lúc mới sinh khả năng miễn dịch này đã luôn ở trạng thái sẵn sàng nhận diện và loại bỏ các vi sinh vật và phát huy tác dụng ngay khi sinh vật xâm nhập vào các mô của cơ thể.

Hệ thống miễn dịch của cơ thể gồm có hai hệ thống là hệ thống miễn dịch không đặc hiệu và hệ thống miễn dịch đặc hiệu. Hai hệ thống này đều có vai trò bảo vệ cơ thể khỏi sự tấn công của các mầm bệnh, chúng ta cùng tìm hiều vai trò của từng hệ miễn dịch đối với cơ thể.

3. Vai trò của miễn dịch đặc hiệu là gì?

Miễn dịch đặc hiệu được tạo ra do quá trình nhiễm mầm bệnh hoặc tiêm vaxin và chỉ có khả năng miễn dịch với một loại bệnh nhất định. Miễn dịch đặc hiệu bảo vệ cơ thể chống lại sự tái nhiễm của các yếu tố gây bệnh lặp lại, chỉ có đáp ứng miễn dịch chống lại một kháng nguyên cụ thể, đáp ứng này được kích hoạt sau khi các đáp ứng miễn dịch không đặc hiệu thất bại.

4. Hệ thống miễn dịch không đặc hiệu giúp ích gì cho cơ thể?

Hệ thống miễn dịch không đặc hiệu gồm các cơ quan biểu bì như da, niêm mạc, các tế bào miễn dịch như bạch cầu đa nhân trung tính, tế bào đại thực bào, tế bào diệt tự nhiên, bạch cầu đơn nhân, tế bào mast và những phân tử chất do tế bào tiết ra như các lysozyme …. Khi các mầm bệnh xâm nhập cơ thể hệ thống miễn dịch không đặc hiệu sẽ có đáp ứng để bảo vệ cơ thể dù chưa từng tiếp xúc với kháng nguyên, là tuyến phòng thủ đầu tiên bảo vệ cơ thể.

5. Phân biệt miễn dịch đặc hiệu và miễn dịch không đặc hiệu

Hệ thống miễn dịch của cơ thể gồm có hê thống miễn dịch đặc hiệu và hệ thống miễn dịch không đặc hiệu cùng nhau hoạt động để bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh. Chúng ta hay so sánh miễn dịch đặc hiệu và miễn dịch không đặc hiệu để tìm hiểu sự giống nhau và khác nhau giữa hai loại đáp ứng miễn dịch này.

A. Điểm giống nhau

• Hai đáp ứng miễn dịch này đều là các loại phản ứng miễn dịch của hệ thống của cơ thể đối với các tác nhân ngoại lai xâm nhập cơ thể.
• Hai đáp ứng miễn dịch này diễn ra đều nhằm bảo vệ cơ thể khỏi sự tấn công và gây bệnh của các mầm bệnh.
• Cả hai loại đáp ứng miễn dịch này đều có sự tham gia của các tế bào bạch cầu

B. Điểm khác nhau

– Khác nhau về tính đặc hiệu: Miễn dịch đặc hiệu chỉ đáp ứng với một kháng nguyên nhất định đã nhận được nhận diện trước còn miễn dịch không đặc hiệu đáp ưng với bất kỳ kháng nguyên nào xâm nhập mà không cần tiếp xúc trước với kháng nguyên đó.

– Khác nhau về cách hình thành: miễn dịch đặc hiệu là miễn dịch thích ứng hình thành khi hệ miễn dịch tiếp xúc với kháng nguyên còn miễn dịch không đặc hiệu là miễn dịch bẩm sinh hình thành một cách tự nhiên của cơ thể.

– Khác nhau về tế bào miễn dịch: đáp ứng miễn dịch đặc hiệu , liên quan đến các tế bào lympho và tế bào trình diện kháng nguyên trong khi đáp ứng miễn dịch không đặc hiệu liên quan đến các tế bào bạch cầu trung tính, đại thực bào, tế bào diệt tự nhiên NK, bạch cầu đơn nhân, tế bào đuôi gai, tế bào mast.

– Khác nhau về tính ghi nhớ: miễn dịch đặc hiệu có tính ghi nhớ miễn dịch nghĩa là khi kháng nguyên đã xâm nhập cơ thể một lần, hệ miễn dịch sẽ khi nhớ kháng nguyên và cách chống lại nó ở những lần xâm nhập sau này trong khi miễn dịch không đặc hiệu thì không có ghi nhớ miễn dịch.

– Khác nhau về tính hiệu quả: đáp ứng miễn dịch đặc hiệu có hiệu quả chống mầm bệnh hơn đáp ứng miễn dịch không đặc hiệu.

– Khác nhau về thời gian đáp ứng: Đáp ứng miễn dịch đặc hiệu xảy ra nhanh gần như tức thì trong khi đáp ứng miễn dịch không đặc hiệu cần thời giản để tạo ra đáp ứng.

– Khác nhau về tính ứng dụng: miễn dịch đặc hiệu được hình thành khi cơ thể ứng phó với tác nhân gây bệnh xâm nhập và ghi nhớ để ứng phó khi mầm bệnh tái xâm nhập và ứng phó nhanh chóng hiệu quả hơn và được ứng dụng để tạo nên vaxin trong phòng ngừa một số mầm bệnh. Trong khi đó, miễn dịch không đặc hiệu là miễn dịch bẩm sinh, hoạt động theo cách tự nhiên và không có khả năng ghi nhớ miễn dịch.

Như vậy, cả hai hệ thống miễn dịch đặc hiệu và không đặc hiệu đều có vai trò tạo ra các đáp ứng miễn dịch nhằm bảo vệ cơ thể khỏi các mầm bệnh. Giữa chúng có một số đặc điểm giống nhau và khác, việc so sánh phân biệt hai loại miễn dịch này giúp chúng ta hiểu rõ hơn cách thức hoạt động của hệ thống miễn dịch trong cơ thể để bảo vệ cơ thể chống lại các yếu tố gây bệnh.