Phân biệt các hình thức vận chuyển thụ động, vận chuyển chủ động, thực bào và xuất bào Ôn tập Sinh học 10

Khái niệm

Thành phần (màng tế bào) tham gia vận chuyển

Đặc điểm chất được vận chuyển

Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ vận chuyển

Vận chuyển thụ động

– Là kiểu khuếch tán từ nơi có nồng độ chất tan cao đến nơi có nồng độ chất thấp (xuôi chiều gradient nồng độ), không tiêu tốn năng lượng.

– Lớp kép phospholipid

– Kênh protein xuyên màng

– Có nồng độ cao hơn trong tế bào

– Phụ thuộc vào bản chất khuếch tán, sự chênh lệch nồng độ các chất bên trong và bên ngoài cũng như thành phần hóa học của lớp phospholipid kép.

– Khuếch tán tăng cường còn phụ thuộc vào số lượng kênh protein trên màng, sự chênh lệch về điện thế giữa hai phía của màng.

Vận chuyển chủ động

– Là kiểu vận chuyển các chất qua màng từ nơi có nồng độ chất tan thấp tới nơi có nồng độ chất tan cao (ngược chiều gradient nồng độ) và cần tiêu tốn năng lượng.

– Kênh protein xuyên màng

– Có nồng độ thấp hơn trong tế bào

– Muốn bơm hoạt động, tế bào phải tiêu tốn năng lượng ATP.

Thực bào và xuất bào

– Thực bào là hình thức tế bào lấy các phân tử có kích thước lớn, thậm chí là cả một tế bào, nhờ sự biến dạng màng tế bào.

– Xuất bào là hình thức vận chuyển các chất có kích thước lớn ra khỏi tế bào.

– Màng tế bào

– Protein thụ thể

– Các phân tử có kích thước lớn

– Cần có sự biến dạng của màng tế bào và cần sử dụng năng lượng.