Hóa học 12 Bài 5: Glucozơ Giải Hóa học 12 trang 25

Giải Hóa 12 Bài 5 giúp các bạn học sinh có thêm nhiều gợi ý tham khảo để trả lời các câu hỏi bài tập trong SGK và sách bài tập bài Glucozơ.

Hóa 12 Bài 5 Glucozơ được biên soạn với các lời giải chi tiết, đầy đủ và chính xác bám sát chương trình sách giáo khoa hiện hành. Giải bài tập Hóa học 12 bài 5 là tài liệu cực kì hữu ích hỗ trợ các em học sinh trong quá trình giải bài tập. Đồng thời phụ huynh có thể sử dụng để hướng dẫn con em học tập và đổi mới phương pháp giải phù hợp hơn.

Hóa học 12 Bài 5: Glucozơ

• Tóm tắt lý thuyết Hóa 12 Bài 5 Glucozơ
• Giải bài tập Hóa 12 bài 5 trang 25
• Trắc nghiệm Hóa học 12 Bài 5

Tóm tắt lý thuyết Hóa 12 Bài 5 Glucozơ

I. Tính chất vật lý và trạng thái tự nhiên

Glucozơ là chất kết tinh, không màu, nóng chảy ở 146^oC (dạng α) và 150^oC (dạng β).

Dễ tan trong nước.

Có vị ngọt nhưng không ngọt bằng đường mía, Glucozơ có trong hầu hết các bộ phận của cây như lá, hoa, rễ, … và nhất là trong quả chín.

Trong máu người có một lượng nhỏ glucozơ, hầu như không đổi (khoảng 0,1 %).

II. Cấu trúc phân tử Glucozơ

Glucozơ có công thức phân tử là C₆H₁₂O₆, tồn tại ở dạng mạch hở và mạch vòng.

1. Dạng mạch hở

Bằng thực nghiệm cho thấy:

Khử hoàn toàn glucozơ thì thu được hexan. Vậy 6 nguyên tử C của phân tử glucozơ tạo thành 1 mạch hở không phân nhánh.

Glucozơ có phản ứng tráng bạc, khi tác dụng với nước brom tạo thành axit gluconic, chứng tỏ trong phân tử có nhóm CH=O.

Glucozơ tác dụng với Cu(OH)₂ tạo thành dung dịch màu xanh lam, chứng tỏ phân tử glucozơ có nhiều nhóm OH kề nhau.

Glucozơ tạo Glucozơ chứa 5 gốc CH₃COO, vậy trong phân tử có 5 nhóm OH.

Suy ra công thức phân tử glucozo dạng mạch hở:

CH₂OH–CHOH–CHOH–CHOH–CHOH–CH=O

Hoặc viết gọn là: CH₂OH[CHOH]₄CHO

2. Dạng mạch vòng

Glucozơ kết tinh tạo ra hai dạng tinh thể có nhiệt độ nóng chảy khác nhau. Các dữ kiện thực nghiệm khác đều cho thấy hai dạng tinh thể đó ứng với hai dạng cấu trúc vòng khác nhau.

Nhóm –OH ở C5 cộng vào nhóm >C=O tạo ra hai dạng vòng 6 cạnh α và β:

Nhóm –OH ở vị trí C số 1 được gọi là OH– hemiaxetal

Để đơn giản, công thức cấu tạo của glucozơ có thể được viết như sau:

III. Tính chất hóa học glucozơ

Trong phân tử glucozơ có 5 nhóm OH nằm liền kề và 1 nhóm CHO nên glucozơ có các phản ứng của ancol đa chức và của anđehit.

1. Các phản ứng của ancol đa chức

Hòa tan Cu(OH)₂ ở ngay nhiệt độ thường tạo thành dung dịch màu xanh lam.

2C₆H₁₂O₆ + Cu(OH)₂ → (C₆H₁₁O₆)₂Cu + 2H₂O

→ Phản ứng này chứng minh glucozo có nhiều nhóm OH

Tác dụng với anhiđrit axit tạo thành Glucozơ 5 chức:

CH₂OH(CHOH)₄CHO + 5(CH₃CO)₂O → CH₃COOCH₂(CHOOCCH₃)₄CHO + 5CH₃COOH

→ Phản ứng này dùng để chứng minh trong phân tử glucozơ có 5 nhóm OH.

2. Các phản ứng của anđehit

a. Tác dụng với H₂ tạo thành ancol sobitol (sobit):

CH₂OH(CHOH)₄CHO + H₂ CH₂OH(CHOH)₄CH₂OH

b. Tác dụng với AgNO₃/NH₃ tạo thành Ag (phản ứng tráng gương)

CH₂OH(CHOH)₄CHO + 2AgNO₃ + 3NH₃ + H₂O → CH₂OH(CHOH)₄COONH₄ + 2Ag + 2NH₄NO₃

c. Phản ứng với Cu(OH)₂ ở nhiệt độ cao:

CH₂OH(CHOH)₄CHO + 2Cu(OH)₂ + NaOH CH₂OH(CHOH)₄COONa + Cu₂O + 3H₂O

d. Phản ứng làm mất màu dung dịch Brom:

CH₂OH(CHOH)₄CHO + Br₂ + H₂O → CH2OH(CHOH)4COOH + 2HBr

→ Các phản ứng này chứng tỏ glucozơ có nhóm CHO.

3. Phản ứng lên men Glucozo

C₆H₁₂O₆ 2CO₂ + 2C₂H₅OH

4. Phản ứng với CH₃OH/HCl tạo metylglicozit

Chỉ có nhóm OH hemiaxetal tham gia phản ứng.

→ Phản ứng này chứng tỏ glucozo có dạng mạch vòng.

Sau phản ứng nhóm metylglicozit không chuyển trở lại nhóm CHO nên không tráng gương được.
Ngoài ra khi khử hoàn toàn glucozơ thu được n-hexan chứng tỏ glucozơ có mạch 6C thẳng.

IV. Điều chế glucozơ

Thủy phân saccarozơ, tinh bột, mantozơ, xenlulozơ:

+ Mantozơ:

C₁₂H₂₂O₁₁ + H₂O → 2C₆H₁₂O₆ (glucozơ)

+ Tinh bột và xenlulozơ:

(C₆H₁₀O₅)n + nH₂O → nC₆H₁₂O₆

+ Saccarozơ:

C₁₂H₂₂O₁₁ + H₂O → C₆H₁₂O₆ (glucozơ) + C₆H₁₂O₆ (fructozơ)

Trùng hợp HCHO:

6HCHO → C₆H₁₂O₆ (Ca(OH)₂, t⁰)

Giải bài tập Hóa 12 bài 5 trang 25

Câu 1

Glucozơ và fructozơ:

A. Đều tạo được dung dịch màu xanh lam khi tác dụng với Cu(OH)₂.

B. Đều có chứa nhóm CHO trong phân tử.

C. Là hai dạng thù hình của cùng một chất.

D. Đều tồn tại chủ yếu dạng mạch hở.

Gợi ý đáp án

Đáp án A

Đều tạo được dung dịch màu xanh lam khi tác dụng với Cu(OH)₂.

Câu 2

Cho các dung dịch: Glucozơ, glixerol, fomandehit, etanol. Thuốc thử nào sau đây có thể phân biệt được cả 4 dung dịch trên?

A. Cu(OH)₂.

B. Dung dịch AgNO₃/NH₃.

C. Na kim loại.

D. Nước brom.

Gợi ý đáp án

Đáp án: A. Cu(OH)₂

Phương trình hóa học

C₅H₁₁O₅CHO + 2Cu(OH)₂ C₅H₁₁O₅COOH + Cu₂O (đỏ gạch) + 2H₂O

HCHO + 2Cu(OH)₂ HCOOH + Cu₂O + 2H₂O

Câu 3

Cacbohiđrat là gì? Có mấy loại cacbohiđrat quan trọng? Nêu định nghĩa từng loại và lấy ví dụ minh họa?

Gợi ý đáp án

Cacbohiđrat là những hợp chất hữu cơ tạp chức và đa số chúng có công thức chung là C_n(H₂O)m

Ví dụ: tinh bột (C₆H₁₀O₅)n

Có nhiều nhóm cacbohiđrat, quan trọng nhất là ba loại sau đây:

Monosaccarit là nhóm cacbohiđrat đơn giản nhất, không thể thủy phân được, như: glucozơ và fructozơ.

Đisaccarit là nhóm cacbohiđrat mà khi thủy phân mỗi phần tử sinh ra hai phân tử monosaccarit, như: mantozơ.

Polisaccarit là nhóm cacbohiđrat phức tạp nhất, khi thủy phân đến cùng mỗi phân tử sinh ra nhiều phân tử monosaccarit, như: tinh bột, …

Câu 4

Những thí nghiệm nào chứng minh được cấu tạo phân tử của glucozơ?

Gợi ý đáp án

Những thí nghiệm chứng minh được cấu tạo phân tử glocozơ:

Glucozơ có phản ứng tráng bạc và bị oxi hóa bởi nước brom tạo thành axit gluconic chứng tỏ phân tử glucozơ có nhóm –CH=O.

Glucozơ tác dụng với Cu(OH)₂ cho dung dịch màu xanh lam chứng tỏ phân tử glucozơ có nhiều nhóm -OH ở vị trí kề nhau.

Glucozơ tạo Glucozơ chứa 5 gốc axit CH₃COO chứng tỏ phân tử có 5 nhóm –OH.

Khử hoàn toàn glucozơ cho hexan, chứng tỏ phân tử glucozơ có 6 nguyên tử C tạo thành một mạch dài không nhánh.

Câu 5

Trình bày cách nhận biết các hợp chất trong dung dịch của mỗi dãy sau đây bằng phương pháp hóa học:

a. Glucozơ, glixerol, etanol, axit axetic.

b. Fructozơ, glixerol, etanol.

c. Glucozơ, fomandehit, etanol, axit axetic.

Gợi ý đáp án

a. Glucozơ, glixerol, etanol, axit axetic

Câu 6

Để tráng một chiếc gương soi người ta phải đun nóng một dung dịch chứa 36 gam glucozơ với lượng vừa đủ dung dịch AgNO₃/NH₃. Tính khối lượng bạc sinh ra bám vào gương soi và khối lượng AgNO₃ đã dùng, biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn.

Gợi ý đáp án

Số mol glucozơ là nC₆H₁₂O₆ = 36/180 = 0,2 (mol)

C₅H₁₁O₅CHO + 2AgNO₃+ 3NH₃ + H₂O → C₅H₁₁O₅COONH₄ + 2Ag ↓ + 2NH₄NO₃

Số mol Ag = 0,2.2 = 0,4 (mol) → m_Ag= 0,4.108 = 43,2 (g)

Số mol AgNO₃ = 0,2.2 = 0,4 (mol) → m_Ag= 0,4.170 = 68 (g)

Trắc nghiệm Hóa học 12 Bài 5

Câu 1: Phản ứng tráng bạc được sử dụng trong công nghiệp sản xuất gương, ruột phích. Hóa chất được dùng để thực hiện phản ứng này là:

A. Saccarozơ

B. Anđehit axetic

C. Glucozơ

D. Anđehit fomic

Câu 2: Có thể dùng thuốc thử nào sau đây để xác định các nhóm chức trong phân tử glucozơ?

B. kim loại Na.

C. Cu(OH)₂.

D. H₂

Câu 3: Khi bị ốm, mất sức, nhiều người bệnh thường được truyền dịch đường để bổ sung nhanh năng lượng. Chất trong dịch truyền có tác dụng trên là

B. Saccarozơ

C. Fructozơ

D. Mantozơ

Câu 4: Đun nóng dung dịch chứa 54 gam glucozơ với AgNO₃/NH₃, giả sử H = 75%. Khối lượng (gam) bạc thu được là:

B. 64,8.

C. 48,6

D. 86,4

Câu 5: Lên men m gam glucozơ với hiệu suất 90%, lượng khí CO₂ sinh ra hấp thụ hết vào dung dịch nước vôi trong, thu được 10 gam kết tủa . Khối lượng dung dịch sau phản ứng giảm 3,4 gam so với khối lượng nước vôi trong ban đầu. Giá trị của m là

C. 15,0.

D. 20,0.

Câu 6: Phản ứng nào sau đây có thể chuyển hóa glucozơ và fructozơ thành một sản phẩm duy nhất?

A. Phản ứng với CL₂

B. Phản ứng với dung dịch brom

C. Phản ứng với Cu(OH)₂

D. Phản ứng với Na