Tùy từng giai đoạn phát triển, tốc độ tăng trưởng về chiều cao và cân nặng của trẻ không giống nhau. Có những giai đoạn vàng để bé đẩy nhanh nhất sự phát triển về cả chiều cao và cân nặng. Ba mẹ muốn theo sát quá trình phát triển của con, cần nắm rõ những yếu tố tác động và những thời điểm vàng để hỗ trợ bé phát triển tốt nhất về thể chất.

Thông tin chung về chỉ số tăng trưởng chiều cao, cân nặng của trẻ 0 – 5 tuổi

Sự phát triển của mỗi bé là 1 quá trình đầy lý thú, nhưng nó vẫn có những chỉ số chung về sự tăng trưởng:

– Trẻ mới sinh: Chiều dài trung bình 50 cm, nặng khoảng 3.3 kg. Chu vi vòng đầu bé theo Trung tâm Quốc gia về thống kê Y tế Mỹ là 34.3 cm với bé trai và 33.8 với bé gái.

– Từ chào đời đến 4 ngày tuổi: Cân nặng bé giảm xuống khoảng 5 – 10% so với lúc mới sinh do mất nước và dịch của cơ thể khi bé tiểu tiện và đi ngoài.

– 5 ngày đến 3 tháng tuổi: Bé nhanh chóng đạt mức cân nặng mới sinh sau 2 tuần tuổi và trong thời gian này, trung bình mỗi ngày bé tăng khoảng 15 – 28 g.

– 3 – 6 tháng tuổi: Mỗi 2 tuần bé tăng khoảng 225 g và khi được 6 tháng cân nặng của bé đạt gấp đôi so với lúc mới sinh.

– 7 – 12 tháng tuổi: Cân nặng của bé tăng khoảng 500 g/tháng và bé bú mẹ thường tăng ít hơn. Trước khi tròn 1 tuổi, chiều cao trung bình đạt hoảng 72 – 76 cm và nặng gấp 3 lần lúc mới sinh.

– 1 – 2 tuổi: Tốc độ phát triển của bé chậm lại, mỗi tháng tang7 khoảng 225 g và chiều cao tăng khoảng 1.2 cm.

– 2 – 3 tuổi: Trẻ cao thêm khoảng 10 cm/năm và cân nặng tăng khoảng 2.5 kg so với lúc 1 tuổi.

– 3 – 4 tuổi: Chân tay bé sẽ phát triển hơn nhiều so với trước đó, đồng thời lượng mỡ ở mặt giảm xuống, trông bé cao ráo hơn nhiều.

– 5 tuổi trở lên: Tốc độ phát triển chiều cao và cân nặng chậm lại cho tới giai đoạn dậy thì lại “bứt phá” rất nhanh. Chiều cao của bé gái tăng trung bình 6cm/năm vào giai đoạn từ 9 – 11 tuổi và đạt chiều cao tối đa sau khoảng 2 năm từ kỳ kinh nguyệt đầu tiên. Bé trai tăng trung bình 7cm/năm trong độ tuổi từ 12 – 14 và đạt chiều cao tối đa đến 17 tuổi.

• Thời điểm vàng cho bé uống canxi giúp bé tăng trưởng chiều cao

Tiêu chuẩn chiều cao và cân nặng theo chuẩn của bé trai và bé gái theo độ tuổi

Theo dõi chiều cao và cân nặng theo chuẩn WHO dành cho bé trai và bé gái

Đối với bé trai

Đối với bé gái

6 yếu tố ảnh hưởng đến chiều cao – cân nặng của trẻ

Chiều cao và cân nặng của trẻ chịu tác động của 6 yếu tố chính:

Gen di truyền

Yếu tố di truyền có vai trò quyết định lớn đến sự phát triển kích thước các cơ quan trong cơ thể.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng yếu tố nhóm máu, lượng mỡ thừa cơ thể và cân nặng của bố mẹ cũng tác động không nhỏ đến sự phát triển thể chất của trẻ (Công bố trên tạp chí Sinh học ở người tại Mỹ – American Journal of Human Biology). Chiều cao của trẻ chịu ảnh hưởng khoảng 23% từ yếu tố di truyền.

Yếu tố dinh dưỡng và môi trường sống

Nghiên cứu từ Đại học Liên hợp quốc tại Tokyo, Nhật Bản thì yếu tố môi trường bên ngoài như dinh dưỡng cũng rất quan trọng tới sự phát triển thể chất của trẻ.

Dinh dưỡng đầy đủ quyết định tới sự bắt kịp tiến độ phát triển theo từng giai đoạn của bé và hỗ trợ bứt phá trong những giai đoạn vàng của sự phát triển thể chất.

Trẻ bị thiếu hụt dinh dưỡng tác động nhiều đến mât độ xương, sự chắc khỏe của răng, kích thước các cơ quan trong cơ thể và còn ảnh hưởng trì hoãn khả năng phát triển của trẻ ở độ tuổi tiền dậy thì và dậy thì.

Ngoài ra, các yếu tố môi trường khác như khí hậu, ô nhiễm môi trường cũng làm chậm quá trình phát triển thể chất ở bé.

Bệnh lý mạn tính

Các bệnh lý mạn tính, khuyết tật cơ thể hay từng phẫu thuật cũng được xem là nhân tố tác động tiêu cực đến thể chất của bé.

Nghiên cứu từ Hoa Kỳ công bố trên Tạp chí Hiệp hội Y khoa Quốc gia tháng 1/2000, trẻ có tiền sử mắc bệnh nghiệm trọng như thiếu máu hồng cầu hình liềm từ 8 – 19 tuổi thường thấp bé, nhẹ cân hơn nhiều so với trẻ khỏe mạnh và ảnh hưởng rối loạn, trì hoãn cả tới sự phát triển thể chất, sinh lý hay sức khỏe sinh sản ở giai đoạn dậy thì, vị thành niên.

Sự quan tâm chăm sóc của gia đình

Nghiên cứu tại Viện quốc gia về Sức khỏe trẻ em và Sự phát triển con người (Hoa Kỳ) chỉ ra rằng sự quan tâm chăm sóc của gia đình và những người thân cận với trẻ là 1 yếu tố tác động lớn đến sự phát triển cả về thể chất, tinh thần, hành vi và cảm xúc của đứa trẻ từ sinh ra đến tuổi dậy thì.

Sức khỏe của mẹ trong giai đoạn thai kỳ và cho con bú

Các nghiên cứu cho thấy sự căng thẳng, mệt mỏi của mẹ trong thai kỳ có khả năng tác động đến sức khỏe tinh thần, phát triển trí tuệ và đặc biệt làm chậm phát triển kỹ năng vận động ở trẻ nhỏ. Nó ảnh hưởng lớn tới sự phát thể chất của bé.

• 6 loại thịt bà bầu nên ăn giúp thai nhi phát triển

Ngoài ra, chế độ dinh dưỡng thiếu hụt các chất như sắt, axit folic, canxi, các axit béo cần thiết như DHA trong thai kỳ và khi cho con bú từ mẹ cũng ảnh hưởng tới sự phát triển hệ cơ xương cùng sức đề kháng của bé.

Vận động

Vận động, rèn luyện thể thao trên thực tế có ảnh hưởng rất lớn đến việc phát triển hệ cơ xương khớp ở trẻ, và cả hệ thần kinh.

Trẻ tham gia các môn vận động như bóng rổ, bơi lội, đạp xe, bóng chuyền, nhảy dây… hỗ trợ tăng trưởng chiều cao rất tốt.

Trẻ béo phì, thừa cân tích cực vận động giúp lấy lại cân nặng lý tưởng, hạn chế bệnh lý như tiểu đường, tim mạch.

Chất lượng giấc ngủ cũng cực kỳ quan trọng, ngủ đủ giấc, ngủ sâu giúp hỗ trợ tăng cường mật độ xương và có thể phát triển chiều cao của bé.

Sự phát triển thể chất của trẻ tác động đến sức khỏe lâu dài của con, nhưng bên cạnh đó, ba mẹ cũng cần bồi dưỡng đời sống tinh thần để trẻ hoàn thiện về sức khỏe trí não.

Kinh nghiệm hay Wikihoc.com