Hóa học 12 Bài 3: Khái niệm về xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp Giải bài tập Hóa 12 trang 15, 16

Giải Hóa 12 Bài 3 giúp các em học sinh nắm vững được kiến thức về thế nào là xà phòng, chất giặt rửa tổng hợp. Đồng thời giải nhanh được các bài tập Hóa 12 chương 1 trang 15, 16.

Giải bài tập Hóa 12 bài 3 trước khi đến lớp các em nhanh chóng nắm vững kiến thức hôm sau ở trên lớp sẽ học gì, hiểu sơ qua về nội dung học. Đồng thời giúp thầy cô tham khảo, nhanh chóng soạn giáo án cho học sinh của mình. Vậy sau đây là nội dung chi tiết tài liệu, mời các bạn cùng tham khảo tại đây.

Lý thuyết Khái niệm về xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp

I. Khái niệm xà phòng

Xà phòng thường dùng là hỗn hợp muối natri hoặc muối kali của axit béo, có thêm một số chất phụ gia. Thành phần chủ yếu của xà phòng thường là muối natri của axit panmitic hoặc axit stearic

Phương pháp sản xuất

Để sản xuất xà phòng, người ta đun chất béo với dung dịch kiềm trong các thùng kín ở nhiệt độ cao

Hỗn hợp các muối natri của axit béo ở trạng thái keo. Muốn tách muối này ra khỏi hỗn hợp, người ta thêm muối ăn vào hỗn hợp.

II. Chất giặt rửa tổng hợp

Khái niệm: Những hợp chất không phải là muối natri của axit cacboxylic nhưng có tính năng giặt rửa như xà phòng được gọi là chất giặt rửa tổng hợp.

Phương pháp sản xuất

Chất giặt rửa tổng hợp được tổng hợp từ các chất lấy từ dầu mỏ.

III. Tác dụng tẩy rửa của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp

Muối natri làm cho vết bẩn được phân tán thành nhiều phần nhỏ hơn rồi được phân tán vào nước và bị rửa trôi đi.

Không nên dùng xà phòng để giặt rửa trong nước cứng (nước có nhiều ion Ca²+, Mg²+).

Chất giặt rửa tổng hợp có ưu điểm hơn xà phòng là có thể giặt rửa cả trong nước cứng.

Giải bài tập Hóa 12 Bài 3 trang 15, 16

Câu 1

Xà phòng là gì?

Gợi ý đáp án

Xà phòng là hỗn hợp muối natri hoặc muối kali của axit béo có thêm một số chất phụ gia như chất độn, chất diệt khuẩn, chất tạo hương,….

Câu 2

Ghi Đ (đúng) hoặc S (sai) vào ô trống bên cạnh các câu sau:

a) Xà phòng là sản phẩm của phản ứng xà phòng hóa.

b) Muối natri hoặc kali của axit hữu cơ là thành phần chính của xà phòng.

c) Khi đun nóng chất béo với dung dịch NaOH hoặc KOH ta được xà phòng.

d) Từ dầu mỏ có thể sản xuất được chất giặt tổng hợp.

Gợi ý đáp án

a. Đ

b. S. Câu đúng phải là “muối natri hoặc kali của axit béo là thành phần chính của xà phòng”.

c. Đ

d. Đ

Câu 3

Một loại mỡ động vật chứ 20% tristearoylglixerol m, 30% tripanmitoylgrixerol và 50 % trioleoylgixerol (về khối lượng)

a) Viết phương trình hóa học của các phản ứng xảy ra khi thực hiện phản ứng xà phòng hóa loại mỡ trên.

b) Tính khối lượng muối thu được khi xà phòng hóa 1 tấn mỡ trên bằng dung dịch NaOH, giả sử hiệu suất của quá trình đạt 90%.

Gợi ý đáp án

Trong 1 tấn mỡ có 0,2 tấn (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅

0,3 tấn (C₁₅H₃₁COO)₃C₃H₅

0,5 tấn (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅

Giả sử có 1 kmol (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅

1 kmol (C₁₅H₃₁COO)₃C₃H₅

1 kmol (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅

Phương trình hóa học

(C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ + 3NaOH 3C₁₇H₃₅COONa + C₃H₅(OH)₃ (1)

Giả sử 890 306 kg

Thực tế: 0,2 (0,2.306)/890 kg

(C₁₅H₃₁COO)₃C₃H₅ + 3NaOH 3C₁₅H₃₁COONa + C₃H₅(OH)₃(2)

Giả sử: 806 278 kg

Thực tế: 0,3 0,3.278/806 kg

(C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅ + 3NaOH 3C₁₇H₃₃COONa + C₃H₅(OH)₃ (3)

Giả sử: 884 304 kg

Thực tế: 0,5 0,5.884/304 kg

Theo pt (1) , (2), (3) khối lượng muối thu được là:

Vì hiệu suất là 90% nên khối lượng muối thu được là:

Câu 4

Nêu những ưu điểm và hạn chế của việc dùng xà phòng so với dùng hóa chất giặt rửa tổng hợp.

Gợi ý đáp án

Ưu điểm: xà phòng có chứa axit béo vi sinh vật phân hủy do đó không gây ô nhiễm môi trường. Trong khi đó các chất giặt rửa tổng hợp có thể gây ô nhiễm môi trường.

Nhược điểm: Các muối panmitat hay stearat của các kim loại hóa trị II của xà phòng thường khó tan trong nước, do đó xà phòng không dùng để giặt rửa được trong nước cứng.

Câu 5

Cần bao nhiêu kg chất béo chứa 89% khối lượng tristearin (còn 11% tạp chất trơ bị loại bỏ trong quá trình nấu xà phòng) để sản xuất được 1 tấn xà phòng 72 (xà phòng chứa 72 % khối lượng natri stearat).

Gợi ý đáp án

Khối lượng của natri stearat là:

m = 1.72/100 (tấn)

n = 0,72 /306 mol.

Phương trình hóa học

(C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ + 3NaOH → 3C₁₇H₃₅COONa + C₃H₅(OH)₃

n = 0,72/3.306.

m = (890.0,72)/(3.306) = 0,698 (kg)

Khối lương chất béo là:

m = 0,698.100/89 = 0,784 (kg)